Klas 1: De macht of onmacht van de ouder staat centraal

 

 
Hier zien we ouders die vanuit hun macht of onmacht het leven van hun kind(eren) overheersen.

In de dominante vorm zien we ouders die in alles hun wil opleggen aan hun kind. Zij weten wat goed is voor hun kind. Zij hebben een duidelijke visie over wat ze willen met hun kind en "wie" hun kind moet worden. Het kind wordt gekneed om te beantwoorden aan de verwachtingen van de ouders. Vaak is één ouder daarin dominant. Het is voor de ouders van ondergeschikt belang wat een kind wel of niet kan en wil. Het is een opvoeding waarin het kind getraind wordt op wilskracht en verstand, voor gevoelens is er weinig plaats. Het kind moet een model zijn. Als het daar niet aan beantwoordt, wordt het met schuldgevoelens en schaamte beladen. Het kind wordt opgevoed zodat zijn ouders er later trots op kunnen zijn. De eigenheid van een kind wordt niet gezien en gerespecteerd. Het kind leert zich in alles hechten aan zijn ouders en doet tot het uiterste zijn best om te beantwoorden aan de verwachtingen van zijn ouders. Het laat zich knechten door hen. Vaak knapt het kind af en stelt zijn ouders al heel vroeg teleur. Soms komt het in opstand in de puberteit en maakt zich los van hen. Het gebeurt echter ook dat een kind, dat op deze manier is geknecht, levenslang zijn best blijft doen om zijn ouders niet teleur te stellen. Deze vorm kan zeer hardnekking zijn en zich over meerdere generaties verder zetten.  

In de vormen waarin de onmacht van de ouder centraal staat zien we twee verschillende oudertypes.

In de ene vorm zien we ouders die niet in staat zijn om aan hun eigen leven leiding te geven. Ze worden heen en weer geslingerd, hebben weinig zelfrespect en komen zelf in veel misbruik situaties terecht. Vanuit hun eigen leven zijn ze vertrouwd met gebruikt en misbruikt worden. Ze hebben kinderen maar eigenlijk zijn ze niet in staat om kinderen op te voeden. Deze ouders kunnen hun kinderen niet zien in hun waarde. De kinderen krijgen eten en drinken en kleren als ze die nodig hebben. Ze krijgen aandacht als het de ouders bevalt. Het zijn hun kinderen, ze doen ermee wat ze willen. Afhankelijk van hun eigen stemming zullen ze de ene keer lief en zacht zijn en hun kinderen verwennen, en een andere keer afsnauwen en slaan. Deze kinderen worden op allerlei manieren gebruikt en misbruikt door hun ouders. Deze ouders kunnen er genoegen in beleven om hun kinderen te straffen om hun eigen frustraties af te reageren. Ze vinden altijd wel een reden waarom hun kinderen straf verdienen. Hun kinderen worden verwend met snoepgoed, tv kijken en computer-spelletjes zodat ze toch maar niet lastig zijn. Ze worden verwaarloosd want wat ze nodig hebben aan warmte, veiligheid, geborgenheid, respect en erkenning is er niet. Deze kwaliteiten kennen de ouders zelf ook niet in hun leven. Ze zijn onmachtig om dit te geven. De grenzen worden bepaald door de stemmingen en verlangens van de ouders. Hun kinderen zijn voor hen een object waarmee ze hun verlangens om te knuffelen, hun verlangens naar seks of hun verlangens om te straffen mee kunnen stillen. Ze hebben geen respect noch voor zichzelf noch voor hun kinderen. Er is geen richting en geen veiligheid. Er is sprake van zichtbare verwaarlozing.
Kinderen lopen een grote kans om ditzelfde patroon in hun eigen leven te herhalen. Vele van hen zullen zonder eigenwaarde in hun leven staan en dezelfde weg opgaan.
Een deel van hen zal door macht en criminele of agressieve daden zichzelf een zekere status geven. Een ander deel kan in psychische problemen en depressie komen.
Enkele slagen er in, na vallen en opstaan, zelfrespect op te bouwen en hun kinderpijnen te helen.

In de andere vorm zien we ouders die op één of andere manier steun zoeken bij hun kind. Vaak is er sprake van een ontwrichte oudersituatie of van een één-oudergezin. De ouder, meestal de moeder, helpt het kind niet om zich los te maken van haar. Het kind raakt daardoor verstrikt in haar leven. Het leert geen onderscheid maken tussen wat van hem is en van zijn moeder. Vaak is het haar lieveling, maar eigenlijk wordt het door haar gebruikt om op te steunen en om haar overeind te houden. Het kind neemt vaak de taak en rol over van de ontbrekende partner en is daardoor zwaar overvraagd. Het kind wordt misbruikt maar voelt zich vaak niet misbruikt omdat het ook aandacht krijgt en een bijzondere positie inneemt. Er is geen ruimte om kind te zijn want de ouder legt met zijn leven volledig beslag op het kind. Vaak wordt het kind door broers of zusjes benijd als lievelingetje van zijn moeder, terwijl het in werkelijkheid overvraagd en ernstig geschaad wordt. Het kind is niet in staat om een zelfstandig leven op te bouwen. Het kent alleen een leven ten dienste van de ander. In deze rol wordt het gewaardeerd en krijgt het aandacht. Meestal is er geen ruimte om in de puberteit tot verzet te komen, de eigenheid is ondertussen veel te veel verzwakt geraakt. In hun later leven gaan deze mensen ook voor anderen gaan zorgen. Ze hebben geleerd om aandacht te krijgen en zich geliefd te voelen door zich weg te cijferen en op deze manier bestaansrecht te hebben.

In andere vormen zien we ouders die in conflict zijn met elkaar. Eén of meerdere kinderen raken verstrikt in deze ruzies en conflicten. Ze staan vaak tussen de ouders in en spelen de rol van bemiddelaar. Enerzijds geeft dit het kind het gevoel een held te zijn, anderzijds offert het kind zich op en draagt een veel te zware last die zijn eigen groei heel ernstig schaadt. De schade die het kind heeft opgelopen wordt vaak pas duidelijk als het kind zelf reeds volwassen is en zelf een intieme relatie aangaat.


^ Naar boven