Stap twee: de diepere lagen aan zelfkennis

In een zee heb je stromingen aan de oppervlakte en in de diepte, het is bekend dat de diepste stromingen het meest bepalend zijn voor de totale stroom. Zo kunnen je overlevingsstrategieen uit je kinderjaren, die nog steeds in de diepte binnen in jou aanwezig zijn, de belangrijkste aspecten in je manier van leven bepalen. Je ziet dit alleen maar als je jezelf goed observeert.

Dan merk je bv dat je eigenlijk heel beperkt en oppervlakkig ademhaalt, dat jij, zelfs bij mensen die je voor het eerst ziet, het gevoel kan hebben, dat je minder bent dan hen, of dat ze je niet mogen. Andere signalen zijn dat je voortdurend op je hoede bent, alsof je aangevallen zult worden, je merkt dat je soms gespannen wordt, terwijl daar eigenlijk geen aanleiding toe is of bang wordt in gezelschap zonder dat daar een reden voor is. De reden ligt in je onderstroom die je leven stuurt. Je onderstroom is het geheel aan reacties op alle ervaringen vanaf je geboorte. je ouders raken je op een bepaalde manier aan: die kan voor jou heel prettig zijn maar ook heel onaangenaam. Het kan voelen alsof in hun handen heel weinig liefde aanwezig is. Zelfs bij ouders die heel veel van je houden, kan je dit gevoel hebben, als je ouders heel erg in hun hoofd leven, kan het zijn dat je in hun handen geen liefde kan voelen of in hun ogen, in hun blik. Het kan ook zijn dat de aanraking als heel bezitterig voelt, alsof zij zich aan jou verwarmen en jij hen als klein kind vreugde moet geven. Door hun aanrakingen, blikken en woorden vorm jij je een gevoelsbeeld van de wereld waarin je bent terecht gekomen. Je bent als kind heel kwetsbaar en open en er zijn slechts weinig ouders die hun kind echt in hun behoeften volledig kunnen zien. De reden daarvoor bespreek ik in de school voor ouderschap.

Het gevolg is dat je leert om de pijn van de afwijzing en kwetsuren zo klein mogelijk te maken. Je leert manieren om te overleven die ik eerder bij de overlevingsstrategieen besproken heb. Nog voor je kan denken rond vier a vijf jaar heb je deze strategieen in je lichaam en je gevoelsleven al vastgelegd.

Als kind druk jij je volledig naar je ouders uit in heel veel verschillende expressies. maar je leert al snel dat je ouders je afwijzen en kwetsen als je iets doet dat zij niet willen. je leert om je te beheersen, die expressie niet meer te laten ontstaan. Je tracht je expressie te onderdrukken door je adem in te houden en je lichaam op allerlei manieren aan te spannen. Je krijgt al vlug in de gaten dat door minder te ademen je ook minder gaat voelen, door je billen en je schouders te spannen, je impulsen kan onderdrukken. Je leert ook je middenrif aan te spannen, je keel, je bekken. Dat alles doe je om een braaf en aangepast kind te zijn en de liefde van je ouders niet te verliezen. Je lichaam wordt op die manier een gespannen buis met tussenschotten.

Maar ook de gevoelens waar je niet welkom mee bent leer je te onderdrukken. Als je ouders niet kunnen omgaan met je boosheid, een teken dat jij je onrechtvaardig behandeld voelt, dan leer je je boosheid te onderdrukken. Andere kinderen leren hun verdriet te ondrdrukken. Vele volwassenen merken op die manier dat ze nog steeds bepaalde gevoelens onderdrukken.

Ondertussen heb je ook leren denken en ook hier ontwikkel je patronen die aansluiten bij je overlevingsstrategie. Zo ontwikkel je overtuigingen maar ook afweer mechanismen. Het zijn mechanismen waarmee je de waarheid zo vervormt dat je er gemakkelijke kan mee leven. Als je ouders je weinig liefde geven, ga je een overtuiging installleren dat dit ook heel logisch is want je bent een slecht kind, een kind dat hun aandacht niet. Dit geloven is voor jou veel minder pijnlijk dan de pijn te voelen dat je ouders je die aandacht niet geven waar je recht op hebt. Een slimme maar ook schadelijke manier voor het kind. Want deze overtuiging wordt na een tijdje een algemene overtuiging die zich uitbreidt naar andere mensen. Overal waar je bent, leef je dan met de volle overtuiging dat je die aandacht niet waard bent. Dat gaat onbewust, je staat er vaak niet bij stil maar je gedraagt je wel vaak op deze manier. Door jezelf te observeren kan je dat allemaal ontdekken en je afvragen of deze manier van leven je de meest vreugde geeft of dat jij mag onderzoeken of er andere mogelijkheden zijn.